Passiefoefeningen

De kern van haptotantra

Passiefoefeningen vormt het hart van haptotantra. Zonder deze benadering van Yoga-Nidra was haptotantra als zelfstandige tak aan de yogaboom nooit van de grond gekomen. Het zijn de passief-oefeningen waarin de praktische verbinding tussen yoga en naturisme ligt. Daarbij is het de aantrekkingskracht van het ondergaan van passiefoefeningen dat velen bijeen bracht in experimentele groepjes, zodat we haptotantra konden uitbouwen naar haar huidige vorm.

De afbeelding hieronder toont het passiefmaatje in Banaanhouding, in buikligging. Het gebeurt door de staande actieve figuur. We zitten met deze foto midden in de passiefoefeningensessie.

Een jonge Louis van Gorkom is actief bij passiefoefeningen.

Passiefoefeningen vraagt improvisatievermogen. Niet ieder element is ‘in de vorm van een handeling, techniek of oefening met een naam’ vast te leggen. Hier spelen de lichaamsverhoudingen tussen passief- en actiefmaatje een belangrijke rol. Een klein mens dat een groot iemand moet tillen zal dat anders doen, dan ware de rollen omgekeerd. Verder zijn er handelingen met een heel scala aan oplossingen. De beginner moet passiefoefeningen, dus oppakken in een passiefoefeningen-groepje onder deskundige leiding. Dit materiaal is slechts bedoeld ter ondersteuning van dergelijke groepjes.

De afbeelding hieronder toont passiefoefeningen, als gebaar in Nederlandse Gebaren-Taal (NGT) in een symbolische vorm. Links staat een portretafbeelding met pijlen. We zien dat het een gebaar in twee delen is. Het is alsof we tegenover de persoon, die het gebaar maakt staan.

Het NGT-gebaar voor passiefoefeningen.

Rechts hierboven zien we het zelfde gebaar in SignWriting (zie: SignWriting.org). Nu kijken we als het ware naar onze eigen handen. We gebruiken gebarentaal om in stilte te kunnen improviseren, zodat overleg ons passiefmaatje niet kan storen. Immers dat passiefmaatje ervaart de passiefoefeningensessie met gesloten ogen.

In de sessie met passiefoefeningen komt dus een veelheid aan technieken en subtechnieken samen in het gebeuren, dat ons passiefmaatje ondergaat en dat tekens weer die unieke ervaring geeft. Zo noemen we hier om te beginnen: asana, afleiden, gebarentaal, (holistic-)pulsing, massage, njutning, sensuele-effleurage, stembegeleiding, strelen, stretching, tillen en Yoga-Nidra. Het is ook een goede setting om de ‘lesgever in spe’ de eerste beginselen bij te brengen.

We moeten echter niet vergeten dat de sessie vooral speels is! De algemene indeling is: “inleiding, inspanningsfase, ontspanningsfase, en de activering.” Dit is een grove manier van opdelen, want er zijn geen harde scheidslijnen. Meestal korten we ‘passiefoefeningensessie’ af met ‘sessie’. In de diverse fasen beschrijven we flitsen uit verschillende lessen. De rollen van de deelnemers actief-passief zijn dus verschillend. Wie de ene les passief is, zal een volgende les actief zijn. Verder hebben we om de privacy van de cursisten te beschermen, bewust gekozen voor de romanvorm. Namen, tijden en situaties zijn dus veranderd en daarbij aangepast aan dit materiaal;

Natugroetjes, Louis van Gorkom.